Poprzez uszkodzony sektor (bad sector) rozumie się sektor nośnika danych, którego próba odczytu skutkuje błędem. Dane, jakie powinny znajdować się w określonym miejscu, zostają często utracone. Naprawa bad sektorów wydaje się wówczas działaniem, które należy podjąć, ale w jaki sposób wykryć na dysku bad sektory i jak naprawić uszkodzony dysk twardy?
Na wstępie warto zaznaczyć, że istnieje wiele programów do usuwania czy naprawy bad sektorów na dyskach twardych. Nie są one jednak ostatecznym rozwiązaniem. Istnieją różne rodzaje bad sektorów, a ich podział jest dość oczywisty. Jedne da się naprawić, innych – niestety nie. Adekwatnie do napotkanego typu uszkodzenia postępować będziemy inaczej. Jak zatem wygląda naprawa uszkodzonych sektorów dysku twardego i jak się ją przeprowadza?
Bad sektory: co to takiego?
Najogólniej mówiąc, bad sektory każdego z dwóch wspomnianych rodzajów możemy zdefiniować jako:
- Bad sektory fizyczne – to rodzaj, którego nie da się naprawić. I choć prawdą jest, że każdy produkowany obecnie dysk twardy zakłada pewien nadmiar sprawnych sektorów właśnie po to, aby zastąpić nimi te, które zostaną fizycznie uszkodzone, to jednak wraz z dalszym korzystaniem ze sprzętu, uszkodzenie może postępować a rezerwowe sektory się skończą. Skutek? Dojdzie do trwałego uszkodzenia dysku twardego i bezpowrotnej utraty danych. Warto mieć na uwadze, że teoretycznie naprawa uszkodzonych bad sektorów dysku twardego polegać może na ich eliminacji poprzez wycięcie ich z tego dysku – trzeba wówczas utworzyć i podzielić go na partycje, które pozwolą ominąć obszary występowania bad sektorów, lecz znów: jest to rozwiązanie jedynie tymczasowe. Ponadto, dość niebezpieczne dla danych, gdyż finalnie bad sektory fizyczne zaczną się multiplikować i zajmować kolejne obszary dysku.
- Bad sektory logiczne – to rodzaj bad sektorów, które są naprawialne. Pojawiają się na ogół jako efekt błędów struktury logicznej dysku, zmian pola magnetycznego w danym obrębie dysku twardego (co powoduje, że dane stają się nieczytelne a obszar jest widziany jako bad sektory).
Problemy związane z uszkodzonymi sektorami
Wśród problemów, jakie pojawiają się w wyniku uszkodzeń wymienia się:
- Możliwą utratę danych,
- Spowolnienie pracy dysku (a gdy dysk jest systemowy, również i pracy całego systemu operacyjnego),
- Możliwość zawieszania się dysku podczas próby odczytu danych ze złego sektora (słychać wtedy charakterystyczne „cykanie”).
Jak naprawić bad sektory na dysku i jakie działania podjąć?
Istnieje wiele programów, dzięki którym naprawa bad sektorów będzie możliwa, a wśród najpopularniejszych wymienia się m.in.: MHDD (pozwala na pełną diagnostykę i naprawę dysku), Victoria (diagnoza dysków działających w systemie Windows), HD Tune (sprawdza bad sektory, bez możliwości ich naprawy).
Zalecanymi działaniami, których efektem ma być naprawa bad sektorów są:
- W przypadku, gdy mamy do czynienia z bardzo dużą liczbą uszkodzonych sektorów jedynym rozwiązaniem może być wymiana dysku twardego.
- Gruntowne formatowanie dysku, które pozwoli na zdiagnozowanie stanu całej jego powierzchni i zapisze informacje o tym, gdzie znajdują się uszkodzone sektory – pozwoli to na omijanie przez dysk tych miejsc w przyszłości. Ponadto, holistyczne formatowanie sprawi, że zostanie podjęta próba odzyskania uszkodzonych jednostek alokacji poprzez kilkukrotne zapisanie i formatowanie tego miejsca – naprawa bad sektorów dysku jest możliwa, gdy uszkodzenie nie było fizyczne, a wynikało tylko z jego złego sformatowania.
- Gdy znaczna ilość uszkodzonych sektorów pojawi się w jednym lub kilku dość ścisłych miejscach (co oznacza, że nie będą rozproszone po całej powierzchni), to naprawa bad sektorów może objąć wyłączenie tych miejsc z użytkowania i pozostawienia ich nieprzydzielonych do żadnej partycji – służą do tego dedykowane narzędzia do partycjonowania.
- Kolejnym sposobem naprawy jest remapowanie dysku (czyli przeniesienie uszkodzonych sektorów do części serwisowej dysku) – w przypadku, gdy nie ma miejsca w części serwisowej, konieczna będzie wymiana dysku.
- Wyzerowanie dysku (nadpisanie wszystkich sektorów zerami).
Naprawa bad sektorów dysku – krok po kroku
Jako przykład użyjemy naprawy bad sektorów znanym i wymienionym już wyżej oprogramowaniem do operacji na dyskach twardych, czyli MHDD.
Należy pobrać plik, a następnie nagrać go na płytę CD/DVD lub stworzyć bootowalny pendrive i uruchomić komputer z danego nośnika. Należy wiedzieć, że program MHDD pracuje jedynie z dyskami twardymi ustawionymi jako MASTER.
Gdy z płyty MHDD uruchomimy komputer, pojawi się menu wyboru – wybieramy opcję nr 2, po czym pojawi się ekran z dostępnymi dyskami – powinniśmy zobaczyć wyświetlaną nazwę naszego dysku. Wybieramy teraz odpowiednią cyfrę przypisaną do naszego dysku i potwierdzamy poprzez naciśnięcie klawisza enter. Pojawi się główny ekran programu MHDD, w którym wykonujemy czynności na dysku twardym. Efektem naszych działań powinno być uzyskanie informacji o stanie dysku twardego: w tym celu przeprowadzamy skanowanie, które uruchamiamy poprzez dwukrotne naciśnięcie klawisza F4 (na start i po pojawieniu się okienka). Trwa skanowanie, którego czas zależy od rozmiaru dysku twardego, przy czym przy dużych dyskach (liczących kilkaset gigabajtów) proces ten może trwać nawet kilka godzin.
Gdy skanowanie dysku dobiegnie końca, pojawi się ekran z wynikami – po poznaniu stanu skanowanego dysku twardego i ilości bad sektorów, kolejnym etapem jest naprawa uszkodzonych sektorów dysku twardego. Rozpoczyna się ona od zerowania dysku. W okno wpisujemy komendę erase, a następnie zatwierdzamy enterem, co rozpoczyna proces zerowania – czas trwania także i tu jest uzależniony od rozmiaru dysku i w przybliżeniu może zająć tyle, co pełne skanowanie. Po zakończonym zerowaniu, należy wykonać tzw. “remap” dysku. W tym celu należy użyć klawisza F4 – wówczas pojawi się okienko, w którym włączamy opcje “Remap” za pomocą entera. Zatwierdzamy wybór wciskając F4 i rozpoczynamy proces remapowania. Remap dysku zajmuje podobną ilość czasu co jego skanowanie i zerowanie.
Ostatnim etapem będzie sprawdzenie, jakie efekty przyniosła naprawa. W tym celu należy przeprowadzić ponowne skanowanie poprzez dwukrotne wciśnięcie klawisza F4. Następnie należy oczekiwać na wyniki. Przed rozpoczęciem skanowania trzeba się upewnić, że opcja Remap jest wyłączona (ustawiona na OFF).
Naprawa bad sektorów dysku bez utraty danych
W przypadku, gdy dysk nie pokazuje już błędów, które pojawiały się poprzednio, oznacza to, że naprawa bad sektorów dysku została przeprowadzona poprawnie, a one same zostały usunięte z dysku. Gdy jednak nadal pojawiają się błędy, możemy przypuszczać, że mamy do czynienia z błędami, których naprawić się nie da. Aby się upewnić, możemy powtórzyć procedurę, jednak nie zawsze przyniesie ona oczekiwany efekt. Jeżeli okaże się jednak, że wraz z bad sektorami, również nasze dane zostały utracone, można podjąć próbę ich odzyskania za pomocą dedykowanego temu oprogramowania.
Zaproponowane rozwiązanie dotyczy działania na całej powierzchni dysku twardego. Zaawansowani użytkownicy z pewnością zauważą, że istnieje możliwość wyboru sektora lub kilku sektorów, na których chcemy pracować.
Pamiętajmy też, że podejmowanie samodzielnej próby odzyskiwania danych może nie przynieść oczekiwanych rezultatów, dlatego warto powierzyć to zadanie profesjonalistom. Konsultacja z ekspertami pozwala na to, aby zorientować się, na czym polega problem oraz co w danej sytuacji zrobić. Odzyskiwanie danych zawsze wymaga wiedzy, doświadczenia i specjalistycznego sprzętu, dlatego zachęcamy do kontaktu.